Sử dụng vốn JICA: Diện mạo mới cho giao thông

Với nguồn vốn ODA đều đặn của Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) trong suốt hơn hai thập kỷ qua, hạ tầng giao thông của Việt Nam đã được đầu tư mạnh mẽ và từng bước thay da đổi thịt.

Ưu tiên số 1 cho hạ tầng

Kể từ khi bắt đầu hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) cho Việt Nam vào năm 1992, Nhật Bản xác định xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông là một trong những lĩnh vực quan trọng hàng đầu. Dù Việt Nam đã trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình nhưng JICA vẫn cam kết tăng cường mạnh mẽ vốn ODA cho nước ta, đặc biệt trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng giao thông. Minh chứng cho điều này là việc Việt Nam đã vượt Indonesia, trở thành nước dẫn đầu khu vực Đông Nam Á và đứng thứ 2 thế giới chỉ sau Ấn Độ về mức vay vốn của Nhật Bản thông qua JICA.

Cầu Nhật Tân – Dự án sử dụng vốn ODA Nhật Bản

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông: Nguồn vốn ODA của Nhật Bản dành cho Việt Nam rất quý Nhật Bản luôn là nhà tài trợ hàng đầu cho phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam nói chung và ngành Giao thông vận tải Việt Nam nói riêng, trong đó có tài trợ cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng đường sắt như Dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1, các Nghiên cứu cho Dự án đường sắt trên cao Trảng Bom – Hòa Hưng…, đặc biệt là Dự án Khôi phục cầu và Nâng cao an toàn các cầu đường sắt trên tuyến đường sắt Hà Nội – TP Hồ Chí Minh kéo dài từ năm 1993. Trên tuyến đường sắt này, nhiều cây cầu đã xuống cấp nhưng không được cải tạo triệt để do nguồn kinh phí còn hạn hẹp. Do đó, tài trợ của Chính phủ Nhật Bản cho Dự án này đã giúp đường sắt tăng khối lượng vận chuyển hành khách và hàng hóa, nâng cao an toàn chạy tàu, giảm thời gian hành trình trên tuyến từ 36 giờ xuống còn 30 giờ thông qua việc nâng cao tốc độ chạy tàu hàng và tàu khách qua các cây cầu từ 30 km/h lên tương ứng 70 km/h và 90 km/h. Sau khi hoàn thành dự án, thời gian chạy tàu Bắc – Nam sẽ chỉ còn hơn 20 tiếng. Thời gian qua, sự hỗ trợ của Nhật Bản tập trung chủ yếu các dự án khôi phục, cải tạo cơ sở hạ tầng. Tới đây, vốn ODA tập trung để phát triển đường cao tốc, hầm đường bộ, sân bay… đều là những dự án trọng điểm. Nguồn vốn ODA của Nhật Bản đối với Việt Nam rất quý báu, giúp phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, kết nối giữa các vùng miền.

Ông Tsuno Monotori, nguyên Trưởng đại diện JICA tại Việt Nam cho biết, thông thường với những nước đạt mức thu nhập trung bình thì việc tiếp nhận vốn ODA sẽ ít dần và khó khăn hơn.

Riêng với Việt Nam, nguồn vốn của JICA vẫn tăng đều đặn, năm sau luôn cao hơn năm trước, kể cả trong những giai đoạn khó khăn nhất của Nhật Bản là thời kỳ bị động đất, sóng thần tàn phá.

Thể hiện rõ nhất là vào trung tuần tháng 3/2013 vừa qua, Việt Nam và JICA đã ký kết 11 Hiệp định cho Việt Nam vay vốn thuộc năm tài khóa 2012 với tổng trị giá 175,025 tỷ yên, tương đương khoảng 1,9 tỷ USD.

Đây là năm thứ 21 liên tiếp Chính phủ Nhật Bản cung cấp ODA cho Việt Nam, với tổng số vốn cam kết hiện nay lên tới mức kỷ lục, xấp xỉ 2.000 tỷ yên, tương đương 21 tỷ USD.

Các khoản vay trên phần lớn được dành cho các dự án hạ tầng giao thông như: Dự án xây dựng đường nối từ sân bay quốc tế Nội Bài đến cầu Nhật Tân, cảng quốc tế Cái Mép – Thị Vải, nâng cao an toàn cầu đường sắt Hà Nội – TP Hồ Chí Minh, tuyến đường sắt đô thị Hà Nội (tuyến số 1), tín dụng ngành GTVT giai đoạn II nâng cấp mạng lưới đường quốc gia, cầu Nhật Tân…

Hiệu quả khó đong đếm hết

Tiến sỹ Nguyễn Ngọc Long, Phó Chủ tịch Hội KHKT Cầu đường Việt Nam cho biết, vốn ODA của Nhật Bản dành cho hạ tầng giao thông có ý nghĩa hết sức to lớn đối với việc phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh các nguồn vốn trong nước dành cho hạ tầng rất hạn hẹp, vốn của một số nhà tài trợ lớn trên thế giới cũng giảm do Việt Nam đã bước vào ngưỡng thu nhập trung bình thì nguồn vốn đều đặn hàng năm của JICA càng mang nhiều ý nghĩa. “Điều đáng tiếc là cho tới nay vẫn chưa có nghiên cứu tổng thể nào về hiệu quả cũng như các vấn đề xung quanh việc sử dụng vốn ODA của JICA (trước đây là JBIC) của Nhật Bản để đánh giá, rút ra những bài học kinh nghiệm trong công tác đầu tư, sử dụng hiệu quả đồng vốn cũng như những vấn đề chuyên sâu về công nghệ, kỹ thuật trong xây dựng hạ tầng giao thông ở Việt Nam”- Tiến sỹ Long nói.

Phối cảnh nhà ga T2 Nội Bài – Công trình sử dụng vốn ODA Nhật Bản

Ông Yasuaki Tanizaki – Đại sứ Nhật Bản tại VN: Việt Nam sử dụng hiệu quả vốn ODA từ Nhật Bản Như tin đã đưa, chiều 8/5/2013 tại ga Hà Nội đã diễn ra lễ cắt băng khánh thành “Đoàn tàu hữu nghị Việt – Nhật”. Bên lề buổi lễ, ông Yasuaki Tanizaki – Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam đã có cuộc trao đổi ngắn với phóng viên Báo Giao thông vận tải về việc sử dụng vốn ODA cho Việt Nam. Ông cho biết, nguồn vốn ODA để xây dựng và khôi phục hạ tầng giao thông ở Việt Nam là rất lớn. Chúng tôi đánh giá Việt Nam sử dụng nguồn vốn này rất hiệu quả. Tuy nhiên có một số vấn đề giải phóng mặt bằng cho các dự án giao thông còn chậm. Nhưng tôi tin rằng những bất cập này sẽ sớm được giải quyết trong nay mai. Và chúng tôi khẳng định, sẽ tiếp tục tăng vốn viện trợ ODA cho giao thông Việt Nam trong thời gian tới. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ tài trợ ODA tập trung vào những lĩnh vực người dân trực tiếp được hưởng lợi như y tế, giáo dục, phòng chống thiên tai… Ngài Đại sứ cũng cho biết trong thảm họa kép lịch sử hồi tháng 3/2011, nhân dân Việt Nam đã chia sẻ, động viên và có sự giúp đỡ rất lớn đối với người dân Nhật Bản. Vì vậy, chúng tôi cũng mong muốn hỗ trợ này có thể đóng góp một phần cho Việt Nam, cũng là thể hiện tình cảm đối với nhân dân Việt Nam. Tuyến đường sắt Bắc – Nam có vai trò quan trọng và sự hỗ trợ dành cho tuyến đường sắt này từ phía Nhật Bản đã góp phần to lớn cho sự phát triển xã hội, nâng cao đời sống và giao lưu của người dân Việt Nam. Tuyến đường sắt này sẽ vừa vận hành vừa quảng bá về mối quan hệ thắm thiết giữa Nhật Bản và Việt Nam và giữa người dân hai nước. Thiện Anh

Có thể kể tới hàng loạt các công trình tiêu biểu, tầm cỡ, mang vóc dáng của những công trình thế kỷ và đem lại diện mạo mới cho Việt Nam, có dấu ấn của JICA trong những năm qua như: Nhà ga hành khách sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, T2 Nội Bài, cảng Tiên Sa – Đà Nẵng, cảng Lạch Huyện, Hầm đường bộ qua đèo Hải Vân, cầu Cần Thơ, Thanh Trì, Nhật Tân, đường Vành đai 3 Hà Nội… và hàng loạt các tuyến cao tốc đang và sắp triển khai như: Hà Nội – Thái Nguyên, Đà Nẵng – Quảng Ngãi, Dầu Giây – Phan Thiết…

Ngoài ra, JICA còn hỗ trợ vốn ở những dự án hạ tầng mang nhiều ý nghĩa dân sinh, trong đó có Dự án tín dụng ngành GTVT để cải tạo cầu yếu. Theo ông Lê Xuân Sinh, Tổng giám đốc Ban QLDA 6, đây là dự án có ý nghĩa xã hội hết sức rộng lớn. Quy mô dự án xây dựng tới 9.363m dài cầu và 38,4km đường 2 làn xe. “Hàng chục cây cầu mới được đưa vào sử dụng, từng bước xóa sổ những cầu cũ đang tiềm ẩn nguy cơ mất ATGT. Dự án cũng tạo việc làm cho hàng ngàn lao động”- ông Sinh chia sẻ.

Cũng theo ông Sinh, từ hiệu quả của giai đoạn 1, mới đây, JICA hỗ trợ thêm hơn 24,7 tỷ Yên để tiếp tục giai đoạn 2 cải tạo 82 cây cầu cũ. Khi các công trình hoàn thành sẽ cải thiện đáng kể mạng lưới đường bộ quốc gia, tăng cường kết nối, trao đổi thông thương hàng hóa giữa Việt Nam với các nước trong khu vực ASEAN, phát triển kinh tế – xã hội đất nước.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trương Chí Trung cho biết, năm 2013 được coi là năm hữu nghị Việt Nam – Nhật Bản, đánh dấu 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Việc JICA tiếp tục cam kết tài trợ cho Việt Nam thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng đã chứng tỏ sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ hai nước trong quan hệ đối tác chiến lược, cũng như sự tin tưởng của Nhật Bản vào năng lực quản lý, thực hiện dự án, đánh giá cao tiềm năng phát triển mạnh mẽ của đất nước và con người Việt Nam.

Đức Thắng
Theo GTVT